De overheid heeft onlangs bepaald dat niet alleen nieuwbouwwoningen, maar ook woningen gebouwd voor 2003 per 1 juli 2022 rookmelders in huis moeten hebben. Welke regels gelden er precies voor deze bestaande woningen? Zijn die regels hetzelfde of anders dan voor nieuwbouw? En wat betekent dat voor jou als bewoner?

De regels voor nieuwbouw (sinds 2003)

Er zijn verschillende wetten en regels als het gaat om brandveiligheid. Voor gebouwen zonder woonfunctie als kantoorpanden, ziekenhuizen en bijvoorbeeld winkelpanden gelden andere regels dan voor woningen. Voor nieuwbouwwoningen refereert het bouwbesluit naar de NEN2555.

Binnen deze norm zijn er als het gaat om rookmelders sinds 2003 diverse regels voor nieuwbouwwoningen. Zo moeten rookmelders altijd op het lichtnet aangesloten zijn en een back-upbatterij hebben. Ook is bepaald waar de rookmelders moeten hangen en waar niet. Hoeveel cm moeten ze bijvoorbeeld van de wand afkomen? En op welke plekken beïnvloeden luchtstromingen de werking van een melder? Dit noemen wij de projecteringseisen.

Daarnaast moeten de rookmelders in nieuwbouwwoningen aan bepaalde geluidsnormen voldoen. Zo moeten rookmelders in elke ruimte een minimumaantal decibel (85dB) bereiken. Om dat te kunnen halen, worden melders vaak aan elkaar gekoppeld.

Regels voor bestaande bouw

Ook voor bestaande bouw wil de overheid al langere tijd actie ondernemen en dat gaat nu eindelijk gebeuren. Want waarom zou je deze regels alleen opstellen voor nieuwe woningen?

Een woning is gebouwd volgens de wetten en regels van zijn tijd. In de afgelopen 100 jaar is er veel kennis opgedaan over brandveiligheid. Als het gaat om veiligheid zijn woningen dan ook op veel vlakken hard vooruitgegaan. Toch zijn bijvoorbeeld jaren ’30 woningen erg in trek bij kopers. Dit soort woningen zijn juist minder goed bestand tegen brand. De wetswijziging is dus van groot belang om bestaande woningen brandveiliger te maken.

De nieuwe regels voor bestaande bouw gaan zoals gezegd per 1 juli 2022 in. In de praktijk komen de wijzigingen erop neer dat iedere bouwlaag vanaf dat moment een rookmelder moet hebben. Daarnaast moeten de rookmelders die je ophangt aan een bepaalde kwaliteitseis voldoen. De rookmelders moeten zijn voorzien van een CE-markering op basis van de Europese productnorm EN 14604.

230V of batterij gevoed?

Anders dan bij nieuwbouw hoeven de rookmelders in bestaande bouw niet 230V gevoed te zijn. Batterij gevoede melders volstaan ook. Deze keuze is onder andere van praktische aard. Het ophangen van rookmelders wordt namelijk een veel grotere klus als er eerst nog een elektriciteitsdraad door de hele woning getrokken moet worden. Maar gelukkig zijn de batterij gevoede rookmelders van Consulectro net zo betrouwbaar.

Om aan de wet te voldoen, kunnen installateurs kiezen voor een melder met een  alkalinebatterij of een 10-jaars lithiumbatterij. Ik adviseer stellig om te kiezen voor de 10-jaars lithiumbatterij. Het is niet verplicht, maar het geeft wel een hoop meer zekerheid én zorgt voor minder onderhoud. Een melder met een alkalinebatterij moet je namelijk elk jaar vervangen als je zeker wilt zijn dat de rookmelder het goed blijft doen.

En dat is nou juist wat er vaak niet gebeurt. De melder gaat piepen omdat de batterij vervangen moet worden (meestal ’s nachts omdat de temperatuur dan iets daalt). Het gevolg? Omdat mensen op dat moment geen nieuwe batterij in huis hebben, slaan ze de melder nog liever kapot dan dat ze de hele nacht gepiep blijven horen. Zet daar de lithiumbatterij maar eens tegenover. Deze gaat net zo lang mee als de rookmelder zelf. Deze moet je namelijk toch iedere 10 jaar vervangen’.

Rookmelders plaatsen waar je maar wil?

De nieuwe regels voor bestaande bouw zeggen – in tegenstelling tot de regels voor nieuwbouw – niets over waar je de melders op moet hangen. Dit kan zorgen voor schijnveiligheid. De regels voor nieuwbouw zijn natuurlijk niet voor niets ooit zo bedacht. Als je de melders op de verkeerde plek hangt, kun je daarmee ongemerkt in de hand helpen dat bewoners de melders weer ontmantelen. Bijvoorbeeld omdat je er eentje te dicht bij de keuken hebt gehangen, waardoor hij tijdens het koken of door vet- en stofaanslag onnodig gaat piepen. Dat soort situaties wil je natuurlijk voorkomen. Daarom adviseer ik ook voor bestaande bouw de rookmelder te plaatsen op een magnetische plaat die met dubbelzijdige tape eventueel eenvoudig verplaatst kan worden. Ook na 10 jaar kan een nieuwe rookmelder weer eenvoudig geplaatst worden.

Ook zeggen de regels niets over het wel of niet koppelen van melders. Nou is dat ook niet per definitie in elke situatie nodig, maar in veel gevallen wel verstandig. Het blijft dus belangrijk om per situatie te kijken naar wat er nodig is. Dat is ook wat bewoners van een installateur mogen verwachten. Dat jij kan helpen om de juiste keuzes te maken, ook op de lange termijn. En zeg nou zelf, zou iemand die zelf een brand heeft meegemaakt besparen op een rookmelder? Ik dacht het niet!

Daarom zijn rookmelders per 1 juli 2022 ook in bestaande bouw verplicht

In elk huis in Nederland moet per 1 juli 2022 op iedere verdieping een rookmelder hangen. Die verplichting bestaat al sinds 2003 voor nieuwbouwhuizen, maar minister Knops wil dat die regelgeving ook voor bestaande bouw gaat gelden. Hij geeft hiermee gehoor aan het advies van onder meer Brandweer Nederland en gemeenten om rookmelders voor iedere woning in Nederland verplicht te stellen. Aangezien bij brand de meeste slachtoffers vallen door het inademen van rook, kan een maatregel als deze mensenlevens redden. Jaarlijks 13 levens, om precies te zijn… 13-03-2020 3 minuten. Minister Knops wil het Bouwbesluit dan ook aanpassen en rookmelders voor zowel nieuwbouw als bestaande bouw verplicht stellen. Er is voor 1 juli 2022 gekozen om huiseigenaren voldoende tijd te geven om zich op de aangepaste regels voor te bereiden. Én om te voorkomen dat er bij leveranciers te weinig melders beschikbaar zijn. Want door de verplichting moeten naar schatting miljoenen nieuwe exemplaren worden aangeschaft. In alle bouwlagen met een verblijfsruimte én besloten ruimtes waar een vluchtroute doorheen voert moet immers een melder hangen. Verder dienen de rookmelders elke 10 jaar vervangen worden. Ook dit laatste wordt vaak vergeten!

Jaarlijks 31 doden door woningbranden

Tussen 2008 en 2017 kwamen in Nederland jaarlijks gemiddeld 31 mensen om het leven door woningbranden. Toch had in 2018 maar iets meer dan 72 procent van de Nederlanders een rookmelder in huis, blijkt uit gegevens van de Rijksoverheid. Door alle woningen in ons land op iedere woonetage van rookmelders te voorzien, kan dat aantal tot 18 gevallen teruggedrongen worden, werd vorig jaar in een risicoanalyse vastgesteld.

Als je slaapt werkt je reuk niet

De maatregel is inmiddels al een kleine 18 jaar verplicht in nieuwbouwhuizen. Maar de roep om brandpreventie ook in bestaande bouw aan te pakken – onder meer vanuit Brandweer Nederland – klonk de laatste jaren steeds luider. Want of je nu in een nieuwbouwhuis woont of in bestaande bouw, de situatie is gelijk. Wanneer je slaapt ruik je niets, omdat je neus dan simpelweg niet werkt. Enkel je gehoor is nog actief. Maakt je wasmachine bijvoorbeeld kortsluiting, dan word je dus niet wakker van de rooklucht. En omdat rook uit veel giftige gassen bestaat, zul je vaak al binnen een paar minuten in een diepe bewusteloosheid raken, aldus Brandweer Nederland.

Eenmalig investeren redt levens

Een rookmelder met een levensduur van 10 jaar kost inclusief batterijen gemiddeld € 30,-, en het plaatsen ervan neemt zo’n 30 minuten in beslag, zo blijkt uit onderzoek. Huiseigenaren van bestaande bouw worden zelf verantwoordelijk voor het ophangen van rookmelders die voldoen aan de eisen en het plegen van onderhoud. Dit betekent niet alleen een eenmalige investering qua tijd en geld, maar het is vooral een manier om de veiligheid te garanderen.

Een melder met batterijen volstaat

En dus moeten per juli 2022 ook bestaande woningen op iedere bouwlaag met een goedgekeurde rookmelder uitgerust worden. Een zolder die niet als verblijfsruimte dient, hoeft geen rookmelder te hebben. Een besloten gang op de begane grond waardoor een vluchtroute voor de bovengelegen verdiepingen voert wél. Maar in tegenstelling tot bij nieuwbouwwoningen, worden er geen eisen gesteld aan de doorkoppeling van de melders. Ook hoeven ze niet op het elektriciteitsnet aangesloten te zijn; een melder met batterijen volstaat.

Draadloos gekoppelde rookmelders

Nog beter is het de rookmelders in de woning met elkaar te koppelen zodat ook een rookmelder die op wat grotere afstand geplaatst is, als deze afgaat, ook nog te horen is. Daarom pleiten we voor het toepassen van de NEN 2555 normering zoals bij de nieuwbouw het geval is, waarbij onderling koppelen draadloos kan worden uitgevoerd. Daarnaast adviseren wij voor een betrouwbare veiligheid het gebruik van melders met een goede vast ingebouwde 10-jaars lithium batterij. Indien deze invulling gekozen wordt voor de bestaande bouw wordt er een echt veiliger situatie in Nederland bereikt. Wij begrijpen dat de genoemde wijzigingen een behoorlijke impact kunnen hebben op je brandveiligheidsbeleid.

Gekoppelde rookmelders voorkomen brand bij je buren

Mocht je nog een stap verder willen gaan en een warme band met je buren of straatgenoten hebben? Ook het koppelen van rookmelders in verschillende huizen kan uitkomst bieden bij brand, zo wees een proef in het Twentse Borne enkele jaren geleden al uit. Toen werden op initiatief van verschillende buurtbewoners in meerdere straten rookmelders aan elkaar gekoppeld. Op die manier konden buren ingrijpen als de bewoners bijvoorbeeld bij een brandmelding niet thuis waren. In korte tijd werd zo meerdere keren brand voorkomen. Brandweer Nederland zegt ‘warm voorstander’ van het koppelen van rookmelders te zijn en roept daartoe al langer op. Al is het maar binnen je eigen huis. Want niet iedereen is natuurlijk zo dik met de buren…